Rafael Santi "Portret Baldassare Castiglione", olej, 1514-1515 r., 82x 67 cm, Luwr, Wikipedia

Rafael Santi "Portret Baldassare Castiglione", olej,

Ciemne tła za postacią, oszczędne w wyrazie a do tego obraz i przestrzeń w iluzji zbudowana za pomocą zróżnicowanych czerni i szarości- od ciepłych do jasnych, od jaśniejszych do ciemniejszych to przejaw malarstwa późniejszego w stosunku do Renesansu. W obrazie Rafaela zawarte zostało mistrzowskie zróżnicowanie faktur przestrzennych, czarnych i białych oczywi ście również w iluzji przestrzeni. Typowe równoważenie akcentów mniej istotnych- dłoni i twarzy autor wzbogacił akcentem głównym- walorowych, nadając znaczenia białej koszuli. Czernie aksamitne działają jako dziury, ale w zestawieniu z wyrazem twarzy i mimiką ciała nadają pełnej osobliwości temu odkrywczemu przedstawieniu- gdy perspektywa malarska i malowanie laserunkowo- impastowe przyobleka się w przestrzeń walorową. Dopiero malarze baroku wzbogacili taki sposób ukazywania świata.

Włodzimierz Trawiński "Pejzaż", olej, 70x70 cm, 2007 r.

Kurz, poranek i ludzkie drabiny

 

I przychodzi taki poranek jak dziś, gdy kurz widać w pokoju, a po raz kolejny „pozamiatane” i pozałatwiane sprawy istotne, które wobec ostateczności są bez znaczenia. Ale przecież trzeba się pilnować ażeby nie pomieszać świata i wytrzymać swój los.

I odchodzi taki poranek bez żalu ze świadomością drobnego spełnienia, i zasdności celu w tym „tu i teraz”, a wobec tego co było. A mechanizm jest i powtarzalny i dotyczy zmian. I nagle stało się to, że świat był tu zawsze, a ja już nie jestem pierwszej młodości tylko może trzeciej. Tylu ludzi przez te lata spotkałem, a wszyscy z drabiną na karku czekają na wejście do Raju

Włodzimierz Trawiński "Pejzaż", olej, wys 60 cm, 2010 r.

Włodzimierz Trawiński "Pejzaż", olej, wys 60 cm, 2010 r.

Odrealnienie gotowej faktury

Projekt rozety, 30 x30 cm, papier

Stonowany zestaw barw. Płaskie, przestrzenne, biologiczne i geometryczne. Kontrasty kolorów. Owale płaskie i przestrzenne, wypukłe i jako dziury.  Świetliste i złamane kolory w układzie dośrodkowym.

Włodzimierz Trawiński "Pejzaż", olej, 120 x120 cm, 2017 r.

Bronzino "Portret Eleonory Toledańskiej z synem Giovannim" olej, 1544-1545 r. 115x 96 cm, Wikipedia

Bronzino "Portret Eleonory Toledańskiej z synem Giovannim" olej

To przykład włoskiego malarstwa z niderlandzkim zamiłowaniem do szczegółów.
Desenie dotyczące tkanin użytych na odzienia postaci matki i syna są rzeczywiście oddane imponująco. Ascetyczność otoczenia kontrastuje tu z wysmakowanym przepychem, a delikatne światło za postacią Eleonory podbija jeszcze akcentowość głowy. To taki sam efekt jak żółtawe światło na twarzy i wokół nakładające się ze zbłękitnieniem w obrazie "Mona Lisa" Leonarda da Vinci, dające zzielenienie w tle.
W tym portrecie Bronzina namalowanym perfekcyjnie w technice laserunkowo- impastowej, osobliwości i wyrazu dopełnia określony wyraz psychologiczny postaci- mimika twarzy i ustawienie całych postaci. kontrastowość błękitu z żółciami, ugrami i łagodnymi brązami i dopełniający całości fiolet i czernie ciepłe określają też do końca niepowtarzalność  i ulotność chwili zatrzymanej w czasie w tym ponadczasowym dziele malarskim.

Hieronim Bosch "Wóz z sianem", olej na desce, 135x190 cm, 1516 r. Muzeum Prado

Hieronim Bosch "Wóz z sianem"

Trudno wyrazić zachwyt nad tym obrazem i całą twórczością tego artysty. Zamiłowanie do szczegółów, oniryczność przedstawień, małe postacie w wielkim świecie, grożnym i poetyckim zarazem, i surrealne zabiegi, to tylko niektóre wyróżniki malarstwa tego niderlandzkiego Mistrza.
Jak zwykle jakiś geniusz staje się prekursorem kierunku w sztuce który pojawia się po wiekach, by zakwitnąć jak w Renesansie perspektywa malarska.
To dwuznaczności , niemożliwości dotyczące kształtów i  odwracalność scenerii, klimatów, planów dające oznakę przebogatej wyobraźni i wrażliwości wybitnego twórcy oferującego szczególnie przestrzenie w iluzji nie z tego świata
Perspektywa symultaniczna dla dużych odległości czasowych a nie dla faz ruchu jak w futuryzmie, obecna w średniowieczu w teatrze w postaci żywotów świętych, w ołtarzach nagminnym realizowała się  jako najczęściej trzy kadry scen dotyczących tego samego.
A sceny biblijne z tym przedstawieniu Hieronima Boscha przeplatają się z realistyczną sceną doczesności i wyobrażenie jakiejś przestrzeni piekielnej.
I wielkie malarstwo  od strony Formy w systemie perspektywy malarskiej uzupełnia się tutaj o Treści, opowieść dydaktyczną w której wszyscy ludzie to durnie, a tylko prawdziwie ludzki jest Chrystus w chmurach. Całości dopełnia bogata symbolika i zaduma nad absurdalnym losem.