piątek, 29 kwietnia 2016

Lenin z zaświatów. Komunizm wiecznie żywy i ja też jak na razie

środa, 27 kwietnia 2016

Odrealnione, nadprzyrodzone, ponadczasowe

Pukamy do Nieba bram. Sztuka, miłość, religijność. Duchowość. Wgląda na to że w każdym z nas jest potrzeba sztuki wyższej, lecz często pod niepowtarzalne emocje nakładają się nam przeciętne przejawy, lub wystarczają nam jej substytuty w rodzaju ładnych przedmiotów codziennego użytku, banalnych seriali. Lub wystarczają dzieła obiegowych artystów, niezrozumiałych, często odczytywalnych tylko w warstwie treści, lub wartościowanych jedynie według wartości handlowej ich prac.

Stosując jakiś system pojęć może łatwiej pojąć wszystkie przejawy sztuki od starych do nowoczesnych, awangardowych, od europejskich do orientalnych, od tylko spontanicznych, subiektywnych najczęściej plagiatowych przejawów do tych komponowanych. Od tych wykonanych z maestrią w iluzji przestrzeni do pożytkujących się przypadkiem, lub gotowym obiektem ale wykorzystanymi w stronę uporządkowania itd .

Ażeby pojąć istotę sztuki, zdobyć świadomość plastyczną,, jeszcze się na nią uwrażliwić, posiadać możliwość bogatego odbioru większości tej sztuki przejawów najlepiej (za Andre Malraux) rozstrzygnąć zasadność jej trzech atrybutów. Te atrybuty to: odrealnione czyli nierzeczywiste ale też urealnione do przesady, nadprzyrodzone czyli sakralne, święte w tym zahaczające o magiczność, ale też poetyckie a obecnie profanum, zwyczajne, pospolite i uniwersalne czyli ponadczasowe.

Jeżeli chcesz pojąć sztukę od strony obserwacji natury to wobec jej chaosu obłaskawionego chwilowo odczuwanym romantycznym pięknem i zawsze subiektywizmem, instynktem odbiorcy, obserwatora, trudno będzie Ci odkryć

boskie uporządkowanie świata. Coś co dopiero z Formą osobliwą daje pełnię i może doprowadza do abstrakcyjności przedstawianych przez artystę przestrzeni.

Włodzimierz Trawiński

poniedziałek, 18 kwietnia 2016

<Anioły i demony>, Ludomir Gałdowski
200x320 cm, akryl na płycie, 2005 r.

Obraz autorstwa Ludomira Gałdowskiego pt. Anioły i demony to duże w skali malowidło monochromatyczne- odbicie części twarzy autora w lustrze. W zamierzeniu operowanie stosunkowo dużymi wymiarami podłoża, powiększenie wysokości głowy w stosunku do naturalnej, mroczna tonacja w złamanych czerwieniach z bielami i czerniami oraz szczególne ułożenie głowy w stosunku do płaszczyzny lustra podbija jeszcze działanie warstwy Treści a tu wyrazu psychologicznego. postaci. Milczące spojrzenie pełne skupienia dalekie od anielskiego, jakby zwyczajne, życiowe, wynikające z pełnej, trudnej ludzkiej egzystencji uzupełnia się o wizualnie odwracalne demoniczne ujęcie jednego z czarnych oczu. Widz dzięki tym zabiegom jest blisko z całą oczywistością tej przedstawionej intrygi. Użyty tytuł w liczbie mnogiej stanowi o tym że autor traktuje każdego z nich (widzów) jako istotę tej samej kondycji co on sam.

wtorek, 12 kwietnia 2016

Odrealnienie. Wystawa rzeźb Igora Mitoraja na Starym Rynku w Poznaniu

Wiosna, jesień- sprzyjanie spacerom i wrażliwemu spostrzeganiu. Dowolne miejsce i czas. Od ulotnych refleksów światła i obserwacji przestrzeni, przez zmysłowe nasycenie, wiedzę o świecie, do nadzwyczajnej zwyczajności.

Człowiek szuka człowieka. My, przechodnie miasta, mijając się na ulicy, rzadko patrzymy sobie w oczy. Ucieczka od konfrontacji a poza tym od wymiany energii, powoduje wymuszoną, wnikliwą obserwację otoczenia, lub zapatrzenie się w siebie. Kształty wokół narzucają się same. Budynki elewacjami skrywają wnętrza. A dalej niebo, a później jakiś detal pod nogami: faktura kamieni, piórko zgubione opatrznie, papier, zmięta powierzchniowo reklamówka i tak dalej- te przedostatnie stadia bytowania rzeczy martwych.

Niebo i ziemia- kontrast położenia. A poza tym, a wyżej tego, dziwne zjawiska. Jeżeli wejdziesz do pokoju w bielach, w którym będzie wisiał tylko jeden obiekt- na przykład duży, większy niż normalnie but- wykonany z piórek (w rzeczywistości pokryty tylko piókami jakiś materiał stary – kształt buta), to okaże się, że na pewno zwrócisz na niego uwagę. Co wrażliwszy nawet zachwyci się tym widokiem. Zablokowany i lękliwy nie będzie wiedział o co chodzi, i może poczuje się oszukany.

Możliwe więc odrealnienie obiektu, rzeźby: powiększenie, ucięcie lub wyrwanie części (jak w przypadku niektórych rzeźb antycznych), pokrycie dziwną fakturą stonowaną kolorem- części lub całości, dodanie rekwizytów (na przykład skrzydeł), dodatkowe małe przestrzenie umieszczone we formie. Kształt wypukły z przodu a wklęsły z tył – to rodzaj powłoki niespotykanej raczej w przypadku ludzkiego ciała. Odrealnienie- klucz do pojęcia zjawiska sztuki.

Rembrandt uważał, że tylko w swoim domu a nie aż w naturze jest tyle motywów; kompozycyjnie ciekawych, wizualnych odrealnionych scen, że można by przez rok nie wychodzić tylko je chłonąć, studiować.

Ciągle problem prymatu i zależności jednoznacznej sztuki i natury jest nie do rozstrzygnięcia. To jednak za Picassem przeciwstawne zjawiska mimo naśladownictwa natury obecnego w sztuce w przedstawieniach zwłaszcza dawnych. Przeciwstawne tak jak realizm i abstrakcja.

Czas spacerów- kwiecień, maj, lub wrzesień i październik złoto-jesienne każdego roku. Miejsce – Stary Rynek w Poznaniu. Tu białe piórko targane wiatrem, nigdy nie zawita, tak samo jak babie lato obce w dużym mieście- to odnawialne co roku świetlne zjawisko.

Wokół ratusza zachwycały kiedyś nadzwyczajne rzeźby- odrealnione postacie autorstwa Igora Mitoraja. Naśladownicze. Skrzydlate, powiększone, majestatyczne, antyczne.. Liczni przechodnie niby przypadkiem, zdzierali buty na bruku tego miejsca, w poszukiwaniu wrażeń. Krążąc wokół- od obiektu do obiektu, zadzierali głowy do góry. Stylowe kamieniczki będące na Starym Rynku jakby zawsze, ogródki, fontanny stylowe, zachwyt ludzi rzadko wyartykułowany- stały się oprawą tych rzeźbiarskich prac. W elewacjach kamieniczek okna z ulotnymi firankami, oddzielały zewnętrze od białych pokoi - tych małych skrzynek- przestrzeni.

Gdy dzisiaj znajdziesz się na Starym Rynku może trudniej się zachwycić, zwyczajnymi widokami, ale jest to możliwe tym bardziej im lepszą świadomość plastyczną posiada obserwator.

Wszędzie sceny do twórczych przedstawień. Zwyczajna nadzwyczajność- główny przejaw realności. Odrealnione postacie- rzeźby, malarstwo, motywy fragmenty, widoki- nasze małe święta.

Włodzimierz Trawiński